بليط هوشمند
کارت مترو و اتوبوس یکی از تجهیزاتی است که در چند سال اخیر استفاده می شود و مترو و شرکت واحد از بلیط هوشمند استفاده می کنند،بلیط هوشمند انواع مختلفی دارد.
بلیط هوشمند یکی از راهکارهایی است که اخیراً وارد سازمان حملونقل کشور شده و تقریباً در همه استانهای کشور فراگیر شده است. امروزه بلیطهای مترو و اتوبوس در کیف دستی یا جیبی هر کسی پیدا میشود و دیگر کسی صحبت از پرداختهای نقدی و پول خرد نمیکند. اگر به این بلیطها توجه کرده باشید، متوجه خواهید شد که این کارتها بین اتوبوس و مترو عملکرد یکسانی دارند و حتی میتوان آنها را اختصاصی کرد. اما منشاء بلیط مترو به کجا برمیگردد؟ چگونه میتوان از یک بلیط پلاستیکی برای پرداخت کرایه خود استفاده کرد.
بلیط هوشمند مترو چیست؟
بلیط هوشمند مترو، یک کارت هوشمند پلاستیکی است که از ماده PVC ساخته میشود و به دلیل داشتن تراشه و نوار مغناطیسی در داخل آن، میتواند اطلاعات مختلفی مانند اطلاعات مالی را ذخیره کند. این کارت به دلیل قابلیت منحصربهفرد خود، میتواند این اطلاعات را برای مدت طولانی حفظ کند و در زمان دلخواه در اختیار دستگاه کارتخوان قرار دهد. بلیط مترو طوری طراحی شده است که میتواند به صورت تماسی و غیر تماسی مورد استفاده قرار گیرد. البته با توجه به اینکه نوار مغناطیسی بهکاررفته به آن از نوع غیرفعال یا پسیو است، بیشتر غیر تماسی هستند.
بلیطها به صورتی طراحی شدهاند که هر کسی میتواند از آن استفاده کند و از آن در هر وسیله نقلیهای استفاده کرد. کارتهای هوشمند بانکی یا کارت هوشمند ملی و کارت پایان خدمت میتوانند اطلاعات شخص دارنده کارت را ذخیره کنند و هنگام نزدیک کردن کارت به دستگاه کارتخوان اطلاعات را بروز میدهد. اما بلیط مترو و اتوبوس چنین قابلیتی ندارد و تنها میتواند اطلاعاتی مانند اطلاعت مالی و پرداخت کارت و زمان آن را داشته باشد و هنگام اتمام شارژ مالی آن، به صاحب کارت هشدار دهد.
بلیط های الکترونیکی چگونه شارژ میشوند؟
یکی از کارهایی که در طول ماه شاید بارها انجام دهیم، شارژ کردن بلیطهای الکترونیکی و درنهایت خالی کردن آن است. اما چگونه این اطلاعات به کارت منتقل میشود. همانطور که گفته شد، بلیطهای هوشمند یا الکترونیکی دارای خاصیت مغناطیسی هستند و این خاصیت مغناطیسی به علت وجود نوار مغناطیسی، تراشهها، هولوگرام، بارکدها و یا هر قسمت الکترونیکی که قادر به ذخیرهسازی اطلاعات باشد، است. بهعنوانمثال، نوارهای مغناطیسی سیاه رنگ و قهوهای رنگ در پشت کارتهای هوشمند به نشانه وجود نوارهای مغناطیسی هستند (نوار سیاه به نشانه نوار مغناطیسی HiCO و نوار قهوهای رنگ به معنی نوار مغناطیسی LoCo)؛ یا برخی از کارتها دارای یک تراشه زرد رنگ هستند که میتوان به کارت سوخت و کارت ملی هوشمند اشاره کرد.
شارژ کردن بلیط هوشمند
در مورد بلیط الکترونیکی نیز همین قضیه صدق میکند. در واقع با توجه به شهرهای مختلف و امکانات آنها، کارتهایی با مشخصات متفاوت تهیه شدهاند و بدون گرفتن اطلاعات فرد در اختیار وی قرار میگیرند. البته باید توجه داشت که این کارتها اطلاعات مربوط به سازنده کارت و همچنین اطلاعات مورد نیاز برای ارتباط با دستگاه کارتخوان را دارند. زمانی که کارت خالی به دستگاه شارژ الکترونیکی نزدیک میشود، اطلاعات مالی و برخی اطلاعات جزئی دیگر نشان داده میشود و اپراتور دستگاه میتواند بلیط را شارژ کند. پس از مشخص شدن مبلغ مورد نیاز، اطلاعات پرداخت قبلی پاک میشود و اطلاعات مالی جدید با مبلغ شارژ جدید بر روی آن ذخیره میشود و در اختیار فرد قرار میگیرد.
پرداخت شارژ بلیط مترو چگونه است؟
باید اعتراف کرد که در این مورد نیز بلیط هوشمند مترو نقشی ندارد و تنها وظیفه حمل اطلاعات مالی را برعهده دارد. کار اصلی در پرداخت کرایه مترو بر عهده دستگاههای کارتخوان است. اگر به یکی از ایستگاههای مترو سری زده باشید روند عبور از ایستگاه مترو بدین صورت است: ابتدا شما کارت را بر روی محل مخصوص قرار میدهید، در صورت تأیید دستگاه، گیت کنترل باز میشود و میتوانید عبور کنید. اما در این فرایند چه اتفاقی رخ میدهد.
برای درک این موضوع باید مراحل قبل را به صورت برعکس دنبال کنیم. در ابتدا نرخ جابجایی مترو توسط اپراتور برای دستگاه کارتخوان تعریف میشود و دستگاه تنها میتواند همان مبلغ را کم کند. زمانی که بلیط الکترونیکی به گیت کنترل تردد چسبانده میشود، اطلاعات مالی کارت در کسری از ثانیه تخلیه، مبلغ مورد نظر کم میشود و مجدداً همین اطلاعات بر روی کارت ذخیره میشود.
شاید در برخی مواد با این مشکل مواجه شوید که به دلیل سرعت زیاد در گذاشتن بلیط بر روی دستگاه کارتخوان، هشداری مبنی بر استفاده قبلی از این کارت را دریافت کنید و نتواند کارت شما را پردازش کند. در واقع این مشکل به پردازش اطلاعات کارت در سیستم حافظه دستگاه برمیگردد و دستگاه به زمان بیشتری برای سنجش اعتبار مالی و تخلیه و بارگذاری اطلاعات نیاز دارد.
چرا کارتهای هوشمند و بلیط الکترونیکی تاریخ انقضاء دارند؟
یکی از مسائلی که در رابطه با کارتهای هوشمند وجود دارد و بلیطهای الکترونیکی نیز با آن دست و پنجه نرم میکنند، داشتن تاریخ انقضاء است. همانطور که میدانید، کارت PVC استحکام مکانیکی بسیار بالایی دارد و در برابر شرایط محیطی مختلف مقاوم است. و حتی میتوان آن را برای بیش از 10 سال مورد استفاده قرار داد. پس مشکل زمان انقضاء بلیط الکترونیکی چیست؟ در کارتهای هوشمند و بلیطهای مترو از خصوصیات مغناطیسی برای نگه داشتن اطلاعات و انتقال این اطلاعات استفاده میشود.
این نوارها یا تراشههای مغناطیسی به دو دسته تقسیم میشوند. کارتهای با نگهداری خاصیت مغناطیسی بالا (HiCO) و کارتهای با نگهداری خاصیت مغناطیسی پایین (LoCo). کارتهایی که میتوانند اطلاعات خود را برای بلند مدت حفظ کنند در مواردی مانند کارت بانکی، کارت ملی هوشمند، بلیط مترو، کارت شناسایی کارت پایان خدمت استفاده میشود. اما کارتهای هوشمند LoCo بیشتر بهعنوان کلیدهای دیجیتالی و صنعت هتلداری استفاده میشوند و پس از هر بار استفاده، تخلیه شده و مجدداً اطلاعات آنها بارگذاری میشود.
یکی دیگر از سؤالاتی که در مورد بلیطهای الکترونیکی مطرح میشود، در رابطه با امنیت آنها و امکان هک کردن آنهاست. برای درک این موضوع باید سیستم حافظه کارتهای هوشمند و الکترونیکی را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم. حافظه بلیطهای الکترونیکی و در واقع کلیه کارتهای هوشمند به قسمتهای مساوی تقسیم میشود و هر قسم از این حافظه به قسمتی از اطلاعات اختصاص مییابد. در حالت معمولی و رایج کارتهای هوشمند، این فضا به 16 قسمت تقسیم میشود که بین 4 تا 6 قسمت از آن به اطلاعات سری شرکت سازنده اختصاص مییابد.
سایر قسمتهای حافظه این کارتها به صورت خالی در اختیار دارنده کارت قرار میگیرد تا اطلاعات خود را بر روی آن ذخیره کند. کلیه اطلاعاتی که توسط دستگاه بر روی این کارتها ذخیره میشوند به صورت کدگذاری بوده و امکان هک کردن آنها تقریباً به صفر میرسد. نکته دیگر در مورد هک شدن بلیطهای الکترونیکی این است که اطلاعات ذخیره شده روی آن با اطلاعات دستگاه مطابقت دارد و این باعث میشود که امنیت دوجانبهای بر روی کارت و دستگاه کارتخوان شکل گیرد که دست بردن به اطلاعات را غیرممکن میکند.
انواع بلیطهای هوشمند
با توجه به خاصیت مغناطیسی بلیط هوشمند، نمیتوان تصور کرد که استفاده از آنها فقط محدود به خطوط مترو اتوبوس شود و طبیعتاً ساختارهای دیگری وجود دارد که امکان استفاده از این کارتها را فراهم آورده است. تعدادی از بلیطهای هوشمند عبارتاند از:
بلیط هوشمند استخر: این بلیط به مانند یک کارت کنترل تردد یا کارت شناسایی توسط صاحب استخر در اختیار شناگران قرار میگیرد و کسانی که این بلیط هوشمند استخر داشته باشند میتوانند به آن تردد داشته باشند. این کارتها قابلیت پرداخت مالی را دارند و میتوانند زمینه را برای پرداختهای الکترونیکی فراهم آورند. این کارتها حاوی اطلاعات فرد هستند و بهعنوان کارت شناسایی نیز استفاده میشوند.
بلیط الکترونیکی استادیوم: این کارتها به صورت کارتهایی هوشمند هستند که میتوانند اطلاعات مالی افراد و اطلاعات هویتی وی را نگه دارند. تماشاگران میتوانند به کمک آن پرداختهای مالی خود را انجام دهند و محل مورد نظر را رزرو کنند.
بلیط الکترونیکی چارتر: این بلیطها کارایی بلیط هواپیما را دارند و میتوانند اطلاعات پرواز و مشخصات فرد را ذخیره کنند. این کارتها بیشتر در پروازهای چارتر کاربرد دارند و برای پروازهای مهم با تعداد کم مناسب هستند.
بليط هوشمند
کارت مترو و اتوبوس یکی از تجهیزاتی است که در چند سال اخیر استفاده می شود و مترو و شرکت واحد از بلیط هوشمند استفاده می کنند،بلیط هوشمند انواع مختلفی دارد.
بلیط هوشمند یکی از راهکارهایی است که اخیراً وارد سازمان حملونقل کشور شده و تقریباً در همه استانهای کشور فراگیر شده است. امروزه بلیطهای مترو و اتوبوس در کیف دستی یا جیبی هر کسی پیدا میشود و دیگر کسی صحبت از پرداختهای نقدی و پول خرد نمیکند. اگر به این بلیطها توجه کرده باشید، متوجه خواهید شد که این کارتها بین اتوبوس و مترو عملکرد یکسانی دارند و حتی میتوان آنها را اختصاصی کرد. اما منشاء بلیط مترو به کجا برمیگردد؟ چگونه میتوان از یک بلیط پلاستیکی برای پرداخت کرایه خود استفاده کرد.
بلیط هوشمند مترو چیست؟
بلیط هوشمند مترو، یک کارت هوشمند پلاستیکی است که از ماده PVC ساخته میشود و به دلیل داشتن تراشه و نوار مغناطیسی در داخل آن، میتواند اطلاعات مختلفی مانند اطلاعات مالی را ذخیره کند. این کارت به دلیل قابلیت منحصربهفرد خود، میتواند این اطلاعات را برای مدت طولانی حفظ کند و در زمان دلخواه در اختیار دستگاه کارتخوان قرار دهد. بلیط مترو طوری طراحی شده است که میتواند به صورت تماسی و غیر تماسی مورد استفاده قرار گیرد. البته با توجه به اینکه نوار مغناطیسی بهکاررفته به آن از نوع غیرفعال یا پسیو است، بیشتر غیر تماسی هستند.
بلیطها به صورتی طراحی شدهاند که هر کسی میتواند از آن استفاده کند و از آن در هر وسیله نقلیهای استفاده کرد. کارتهای هوشمند بانکی یا کارت هوشمند ملی و کارت پایان خدمت میتوانند اطلاعات شخص دارنده کارت را ذخیره کنند و هنگام نزدیک کردن کارت به دستگاه کارتخوان اطلاعات را بروز میدهد. اما بلیط مترو و اتوبوس چنین قابلیتی ندارد و تنها میتواند اطلاعاتی مانند اطلاعت مالی و پرداخت کارت و زمان آن را داشته باشد و هنگام اتمام شارژ مالی آن، به صاحب کارت هشدار دهد.
بلیط های الکترونیکی چگونه شارژ میشوند؟
یکی از کارهایی که در طول ماه شاید بارها انجام دهیم، شارژ کردن بلیطهای الکترونیکی و درنهایت خالی کردن آن است. اما چگونه این اطلاعات به کارت منتقل میشود. همانطور که گفته شد، بلیطهای هوشمند یا الکترونیکی دارای خاصیت مغناطیسی هستند و این خاصیت مغناطیسی به علت وجود نوار مغناطیسی، تراشهها، هولوگرام، بارکدها و یا هر قسمت الکترونیکی که قادر به ذخیرهسازی اطلاعات باشد، است. بهعنوانمثال، نوارهای مغناطیسی سیاه رنگ و قهوهای رنگ در پشت کارتهای هوشمند به نشانه وجود نوارهای مغناطیسی هستند (نوار سیاه به نشانه نوار مغناطیسی HiCO و نوار قهوهای رنگ به معنی نوار مغناطیسی LoCo)؛ یا برخی از کارتها دارای یک تراشه زرد رنگ هستند که میتوان به کارت سوخت و کارت ملی هوشمند اشاره کرد.
شارژ کردن بلیط هوشمند
در مورد بلیط الکترونیکی نیز همین قضیه صدق میکند. در واقع با توجه به شهرهای مختلف و امکانات آنها، کارتهایی با مشخصات متفاوت تهیه شدهاند و بدون گرفتن اطلاعات فرد در اختیار وی قرار میگیرند. البته باید توجه داشت که این کارتها اطلاعات مربوط به سازنده کارت و همچنین اطلاعات مورد نیاز برای ارتباط با دستگاه کارتخوان را دارند. زمانی که کارت خالی به دستگاه شارژ الکترونیکی نزدیک میشود، اطلاعات مالی و برخی اطلاعات جزئی دیگر نشان داده میشود و اپراتور دستگاه میتواند بلیط را شارژ کند. پس از مشخص شدن مبلغ مورد نیاز، اطلاعات پرداخت قبلی پاک میشود و اطلاعات مالی جدید با مبلغ شارژ جدید بر روی آن ذخیره میشود و در اختیار فرد قرار میگیرد.
پرداخت شارژ بلیط مترو چگونه است؟
باید اعتراف کرد که در این مورد نیز بلیط هوشمند مترو نقشی ندارد و تنها وظیفه حمل اطلاعات مالی را برعهده دارد. کار اصلی در پرداخت کرایه مترو بر عهده دستگاههای کارتخوان است. اگر به یکی از ایستگاههای مترو سری زده باشید روند عبور از ایستگاه مترو بدین صورت است: ابتدا شما کارت را بر روی محل مخصوص قرار میدهید، در صورت تأیید دستگاه، گیت کنترل باز میشود و میتوانید عبور کنید. اما در این فرایند چه اتفاقی رخ میدهد.
برای درک این موضوع باید مراحل قبل را به صورت برعکس دنبال کنیم. در ابتدا نرخ جابجایی مترو توسط اپراتور برای دستگاه کارتخوان تعریف میشود و دستگاه تنها میتواند همان مبلغ را کم کند. زمانی که بلیط الکترونیکی به گیت کنترل تردد چسبانده میشود، اطلاعات مالی کارت در کسری از ثانیه تخلیه، مبلغ مورد نظر کم میشود و مجدداً همین اطلاعات بر روی کارت ذخیره میشود.
شاید در برخی مواد با این مشکل مواجه شوید که به دلیل سرعت زیاد در گذاشتن بلیط بر روی دستگاه کارتخوان، هشداری مبنی بر استفاده قبلی از این کارت را دریافت کنید و نتواند کارت شما را پردازش کند. در واقع این مشکل به پردازش اطلاعات کارت در سیستم حافظه دستگاه برمیگردد و دستگاه به زمان بیشتری برای سنجش اعتبار مالی و تخلیه و بارگذاری اطلاعات نیاز دارد.
چرا کارتهای هوشمند و بلیط الکترونیکی تاریخ انقضاء دارند؟
یکی از مسائلی که در رابطه با کارتهای هوشمند وجود دارد و بلیطهای الکترونیکی نیز با آن دست و پنجه نرم میکنند، داشتن تاریخ انقضاء است. همانطور که میدانید، کارت PVC استحکام مکانیکی بسیار بالایی دارد و در برابر شرایط محیطی مختلف مقاوم است. و حتی میتوان آن را برای بیش از 10 سال مورد استفاده قرار داد. پس مشکل زمان انقضاء بلیط الکترونیکی چیست؟ در کارتهای هوشمند و بلیطهای مترو از خصوصیات مغناطیسی برای نگه داشتن اطلاعات و انتقال این اطلاعات استفاده میشود.
این نوارها یا تراشههای مغناطیسی به دو دسته تقسیم میشوند. کارتهای با نگهداری خاصیت مغناطیسی بالا (HiCO) و کارتهای با نگهداری خاصیت مغناطیسی پایین (LoCo). کارتهایی که میتوانند اطلاعات خود را برای بلند مدت حفظ کنند در مواردی مانند کارت بانکی، کارت ملی هوشمند، بلیط مترو، کارت شناسایی کارت پایان خدمت استفاده میشود. اما کارتهای هوشمند LoCo بیشتر بهعنوان کلیدهای دیجیتالی و صنعت هتلداری استفاده میشوند و پس از هر بار استفاده، تخلیه شده و مجدداً اطلاعات آنها بارگذاری میشود.
یکی دیگر از سؤالاتی که در مورد بلیطهای الکترونیکی مطرح میشود، در رابطه با امنیت آنها و امکان هک کردن آنهاست. برای درک این موضوع باید سیستم حافظه کارتهای هوشمند و الکترونیکی را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم. حافظه بلیطهای الکترونیکی و در واقع کلیه کارتهای هوشمند به قسمتهای مساوی تقسیم میشود و هر قسم از این حافظه به قسمتی از اطلاعات اختصاص مییابد. در حالت معمولی و رایج کارتهای هوشمند، این فضا به 16 قسمت تقسیم میشود که بین 4 تا 6 قسمت از آن به اطلاعات سری شرکت سازنده اختصاص مییابد.
سایر قسمتهای حافظه این کارتها به صورت خالی در اختیار دارنده کارت قرار میگیرد تا اطلاعات خود را بر روی آن ذخیره کند. کلیه اطلاعاتی که توسط دستگاه بر روی این کارتها ذخیره میشوند به صورت کدگذاری بوده و امکان هک کردن آنها تقریباً به صفر میرسد. نکته دیگر در مورد هک شدن بلیطهای الکترونیکی این است که اطلاعات ذخیره شده روی آن با اطلاعات دستگاه مطابقت دارد و این باعث میشود که امنیت دوجانبهای بر روی کارت و دستگاه کارتخوان شکل گیرد که دست بردن به اطلاعات را غیرممکن میکند.
انواع بلیطهای هوشمند
با توجه به خاصیت مغناطیسی بلیط هوشمند، نمیتوان تصور کرد که استفاده از آنها فقط محدود به خطوط مترو اتوبوس شود و طبیعتاً ساختارهای دیگری وجود دارد که امکان استفاده از این کارتها را فراهم آورده است. تعدادی از بلیطهای هوشمند عبارتاند از:
بلیط هوشمند استخر: این بلیط به مانند یک کارت کنترل تردد یا کارت شناسایی توسط صاحب استخر در اختیار شناگران قرار میگیرد و کسانی که این بلیط هوشمند استخر داشته باشند میتوانند به آن تردد داشته باشند. این کارتها قابلیت پرداخت مالی را دارند و میتوانند زمینه را برای پرداختهای الکترونیکی فراهم آورند. این کارتها حاوی اطلاعات فرد هستند و بهعنوان کارت شناسایی نیز استفاده میشوند.
بلیط الکترونیکی استادیوم: این کارتها به صورت کارتهایی هوشمند هستند که میتوانند اطلاعات مالی افراد و اطلاعات هویتی وی را نگه دارند. تماشاگران میتوانند به کمک آن پرداختهای مالی خود را انجام دهند و محل مورد نظر را رزرو کنند.
بلیط الکترونیکی چارتر: این بلیطها کارایی بلیط هواپیما را دارند و میتوانند اطلاعات پرواز و مشخصات فرد را ذخیره کنند. این کارتها بیشتر در پروازهای چارتر کاربرد دارند و برای پروازهای مهم با تعداد کم مناسب هستند.